Faruk Bildirici’den kanallara ‘paralı tanıtım söyleşisi’ eleştirisi! ‘Haberciliğe zarar veriyor…’
Faruk Bildirici, haber kanallarındaki ‘paralı tanıtım söyleşileri’ni eleştirdi ve “Kanalların haberciliğine zarar verdiği gibi, güvenilirliğini de zedeliyor” değerlendirmesinde bulundu.
Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, haber kanallarında ‘izleyicinin haberden farkını ayırt edemeyeceği şekilde ‘paralı tanıtım söyleşileri’ konulmasını’ etik açıdan yanlış olarak nitelendirdi. “Öncelikle izleyiciyi kandırmak anlamına geliyor” diyen Bildirici, “Kanalların haberciliğine zarar verdiği gibi, güvenilirliğini de zedeliyor” değerlendirmesinde bulundu.
Faruk Bildirici’nin “Haber kanallarında paralı tanıtım söyleşileri” başlıklı yazısı şöyle:
“Bir süre önce öğle saatlerinde Halk TV’de haber programı izliyordum. Ukrayna’daki gelişmeler, pazarlardaki fiyat artışları derken bir doktor çıktı ekrana. Sunucu doktoru tanıttı:
“Sağlığı konuşacağız. İhmal ettiğimiz bir konuyu konuşacağız. Bir sürü soru geliyor hem onu yönelteceğim hem de trifokal lensleri konuşacağız. Konuğumuz Doç. Dr. Ayşe Sevgi Karadağ.”
Kameranın yönelmesiyle birlikte ekranda Doç. Dr. Karadağ’ın ismi ve çalıştığı özel hastanenin adı da belirdi. Hastanenin adı kısa süre sonra silindi. “Kimlere takılır trifokal mercekler onunla başlayalım” dedi sunucu ve lenslerle ilgili söyleşi 10 dakika kadar sürdü.
Haber programı içinde konu nasıl olup da trifokal lenslere gelmişti anlayamadım. Güncel gelişmelerden kopuk, haber programı içinde ayrıksı bir söyleşiydi. Merak edip, Halk TV’nin hafta sonları öğle saatlerinde yayımlanan önceki haber programlarına da baktım.
Beş haber programında daha doktorlarla yapılan benzer söyleşiler buldum. Tümü de gündemle ilgisiz söyleşilerdi ve daha önemlisi beş doktor da aynı göz hastanesinin çalışanlarıydı!
Halk TV gibi başka haber kanallarının da haber programı içinde tanıtım söyleşisi yayımlamış olabileceği düşüncesiyle, kanalları taradım. Amasya Belediye Başkanı Mehmet Sarı da 14 Nisan’da CNN Türk’teki “Gündem” programına çıkmıştı. Tam 10 dakika boyunca Ramazan ayında ücretsiz su dağıttığını, icraatlarını anlatmıştı. Sunucu da sorularıyla MHP’li Başkan Sarı’nın anlatımını kolaylaştırıyordu:
“Mübarek Ramazan ayındaki bu girişim çok önemli, içeriğini bizimle de paylaşır mısınız? Amasyalılar bu kitabı nasıl temin edecek sayın başkan? Ramazan etkinliklerinizi paylaşır mısınız bizimle? Pandemi sürecinde vatandaşa nasıl hizmetler götürdünüz?”
Sarı’nın anlattıklarının gündemle, haberle ilgisi yoktu. İcraatlarının görüntüsü de ekrandan verilerek, tanıtılıyordu. Program, Sarı’nın ayrılmasından sonra diğer haberlerle devam etti.
İnternetten tarayınca anladım ki, Başkan Sarı daha önce de CNN Türk’e çıkmış, turizm projelerini anlatmıştı. Kanal 24 ve TV 100’de de projelerini tanıttığı programlara çıkmıştı.
Halk TV ve CNN Türk’ten örnekler buldum ama eminim ayrıntılı bir araştırmayla diğer haber kanallarında da “haber arası tanıtım söyleşisi” örnekleri bulunabilir. Ama bu tür söyleşiler yayımlanmasını haberciliğin gerekleriyle açıklamak mümkün değil.
Şunu anlıyorum, basılı gazeteler gibi televizyonların da reklam gelirleri azaldı; Halk TV ilaveten reklam engellemeleri ve cezalarla da karşı karşıya. Böyle bir durumda Halk TV ve bütün haber kanallarının gelirlerini artırmak için yeni yöntemler uygulamaya başlamaları da doğal.
Nitekim özellikle belediyeler ile özel hastanelerin, geleneksel medyada olduğu gibi televizyonlar için de gelir kaynağı haline geldiği anlaşılıyor. TV’lerdeki “Özel programlar”ın kaynak teminine yönelik olduğu da herkesin malumu. Bunlar konuşulabilir ama haber programlarına izleyicinin haberden farkını ayırt edemeyeceği şekilde “tanıtım söyleşileri” konulması etik açıdan yanlış. Öncelikle izleyiciyi kandırmak anlamına geliyor. Kanalların haberciliğine zarar verdiği gibi, güvenilirliğini de zedeliyor. Televizyonlar paralı tanıtım söyleşilerinden uzak durmalı. Tabii sağlık kuruluşlarına reklam yasağı da unutulmamalı.”
