AYŞE ARMAN KOŞTUR KOŞTUR GİTTİ, MEMELERİNİ KİME TESLİM ETTİ?

Milliyet’ten Meral Tamer’in kanser olduğunu nasıl öğrendiğini anlattığı yazı dizisinin yayınlanmasından sonra medyanın kadın yazarları meme kanseri teşhisi için muayene olmaya başladılar.

Ayşe Arman da o kadın yazarlardan...İşte Arman’ın, bugün köşesinde meme kanseri ile ilgili yazdığı yazı...

Memelerinizi bu cihaza teslim edin


İçimden ne geçti biliyor musunuz? Keşke elimde sihirli bir değnek olabilseydi de, dokunduğumda, Türkiye’deki bütün kadınlar şu fotoğrafta gördüğünüz mamografi aletine girebilseydi.

Çünkü meme kanserinde en önemli şey, erken teşhis. Bazen kemoterapiye bile gerek kalmıyor. Meral Tamer’in yazı dizisinden sonra koştur koştur kontrole gittim. Ve memelerimi bu alete teslim ettim.
Türkiye’de henüz üç dört tane var. En önemli özelliği renkli doplerle birlikte kanser tespiti oranını acayip yükseltmesi. Gönül isterdi ki yaygınlaşsın, kamu kuruluşlarında, devlet müesseselerinde, devlet hastanelerinde uygulansın. Radyoloji uzmanı Dr. Cihangir Karaarslan’la bu yeni aletin nimetlerini konuştuk...

Bu cihazı bizimle tanıştırır mısınız? Adı ne?
-  Dijital Meme Tomosentezi.
Mamografi aleti yani...
-  Evet.
Yaşı kaç?
-  Valla, yeni doğdu.
Burcu ne?!
-  Bizim cihaz, mart ayında kurulduğuna göre, Balık olsa gerek.
İnsanlar, bu cihazdan haberdar mı?
-  Konuyla yakından ilgilenenler dışında, kimsenin haberi olduğunu zannetmiyorum.
Türkiye’de kaç tane var?
-  3-4 tane...
Bu cihazın, bildiğimiz mamografi aletlerinden farkı ne?
-  İlk mamografi cihazları karanlık oda-film-banyo düzeneğiyle çalışıyordu. Daha sonra dijital mamografiler çıktı. Böylece filmler, dijital ortamlarda bilgisayarlarımıza gelmeye başladı. Biz de istediğimiz değişiklikleri, yeniden film çekmeye gerek kalmadan yapabilmeye başladık. Dilediğimiz bölgeyi bilgisayar ortamında, daha detaylı inceleyebildik. Ama bu da yeterli olmadı...
Neden?
-  Özellikle “yoğun meme”lerde dokuların üst üste binmesi nedeniyle, bazı kanserler gözden kaçabiliyordu.
“Yoğun meme” ne demek?
-  Fibrokistik yapıdan zengin meme demek. Bu tip memelerde mamografinin duyarlılığı azalıyor. Böylece kanseri erken teşhis etmek zorlaşıyor.
Peki bu cihaz nasıl kuş kondurdu?
-  Dijital Meme Tomosentezi’nde, meme dokusu milimetrik kesitler halinde incelenebiliyor. Hata ve gözden kaçırma minimuma iniyor.
Cihazı kolay çözebildiniz mi?
-  Bu konudaki çalışmaları zaten uzun zamandır takip ediyorduk, yabancı olduğumuz bir teknoloji değil... Olaya hakimiz yani!
Tam olarak nasıl tarif edebilirsiniz bu cihazın fonksiyonunu?
-  Mamografinin daha gelişmiş bir şekli.
Kaç kişi üzerinde uygulandı?
-  Mart başından itibaren yaklaşık 300 hasta üzerinde. Normal mamografide görülmeyecek kötü huylu yapıları bu cihazla tespit ettik. Ve renkli dopler sonografi ve biyopsi ile doğruluğunu tespit ettik.
Kadınların mamografiye genel yaklaşımı ne?
-  Her kadınınki farklı. Kontrollerini gün sektirmeden düzenli olarak yaptıranlar olduğu gibi yaşamı boyunca hiç doktora gitmeyenler de var. Ama ailede veya yakın çevrelerinde bir arkadaşlarında bir meme problemi çıkınca, paldır küldür mamografiye koşuyorlar.
Severek mi geliyorlar, ayakları geri geri giderek mi?
-  Pek güle oynaya geldiklerini zannetmiyorum. Ama problem çıkmazsa da rahatlayıp streslerinden kurtulup gidiyorlar.
Gerçekten memeleri ağrıyor mu?
-  Büyük bir çoğunluk canının acımadığını söylerken, her geldiğinde mamografi çektirmeden sadece sonografi yaptırmak için pazarlık yapanlar da oluyor. Ama söz konusu ağrı, tahammül edilmez bir ağrı değil. Bu gibi gelişmiş cihazlarda, var olan sensörler, memenin optimum düzeyde sıkıştırılmasını sağlıyor ve gereksiz kompresyona izin vermiyor.
Büyük memelilerin daha mı az ağrıyor?
-  Çok küçük memelerde pozisyon vermek zor olabiliyor.
Bu cihaz yüzde 100 garantili midir?
-  Tıpta, yüzde 100 garanti çok zor. Ama bu cihaz, memenin, milimetrik kesitler halinde incelenmesine ve standart bulgu vermeyecek bazı kitlelerin tespit edilmesine olanak sağlıyor. Yüz 100 garanti için gereken unsurlar şunlar: Tecrübeli bir ekip, iyi bir teknolojiyle muayene, mamografi ve renkli dopler sonografi.
Benim şimdi temiz çıktı, rahatladım, bu sevincim ne kadar sürer? Ne kadar zaman sonra yeniden gelmeliyim?
-  40’tan sonra, yılda bir kontrol öneriyoruz. Meme kanserinin oluşmasını engellemek mümkün değil ama en önemli silah, erken tanı. Bunu da düzenli kontrollerle sağlamak mümkün. Yılda bir mamografi çektiren bir kişinin aldığı iyonize radyasyon dozu günlük yaşamda üç ayda alınan dozdan veya uzun bir uçak yolculuğunda alınandan daha fazla değil.
Telaşa gerek yok yani..
-  Yok.
Mamografi yaptırıp üç ay sonra kanser olduğunu öğrenenlerin durumunu nasıl açıklarsınız?
-  Mamografinin amacı, meme kanserini engellemek değil, oluşan kanseri erken teşhis etmek. Böylece kişiyi yaşam süresi ve yaşam kalitesi bozulmadan tekrar sağlığına kavuşturmak. Özellikle yeni teknolojilerle tüm dünyada amaç, meme kanserini milimetre boyutlarını aşmadan, metastaz yapmadan tespit etmek ve hatta “in-situ” dediğimiz hücre içerisinde sınırlıyken yakalamak. Bu safhada tespit edilen bir tümörde, kemoterapiye dahi gerek kalmaz.
Peki, silikon taktıranlar da mamografi yaptırabilir mi?
-  Tabii tabii. Silikonun mamografiye çıkardığı bir engel yok, zaten kanserle de alakası yok. Silikonlular da mamografi ve sonografi ile takip edilmeli.
Son soru: Sizin eşiniz en son ne zaman mamografi çektirdi?
-  İki ay önce. Eşimin takiplerini her yıl düzenli olarak yapıyorum. Çünkü mamografi zor bir teşhis yöntemi değil ve gerçekten bazen kurtarıyor. Bunun da bütün kadınların kulağına küpe olması gerekiyor.

HAMİŞ

Ne yazık ki artık sağlık haberleriyle ilgili dikkat etmek gerekiyor. Muş. O yüzden cihazın olduğu tanı merkezinin adını yazamadım. Siz nasıl olsa doktorun adını yazar, google’dan bulursunuz. Byeeeee.

Ayşe Arman/Hürriyet