Gündem
11 Kas 2019 11:55 Son Güncelleme: 11 Kas 2019 15:29

Hocaların hocası Prof. Dr. Mümtaz Soysal hayatını kaybetti!

Hocaların hocası Anayasa Profesörü ve eski Dışişleri Bakanı Mümtaz Soysal yaşamını yitirdi.

Türkiye’de akademi ve siyaset dünyasında büyük bir iz bırakan eski Dışişleri Bakanı Prof. Dr. Mümtaz Soysal hayatını kaybetti.

Anayasa Hukuku’nun önde gelen hocalarından olan, bir dönem dekanlığını da yaptığı Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde devlet ve siyaset hayatında önemli rol oynayan çok sayıda öğrenci yetiştiren Prof. Dr. Soysal, 12 Mart 1971 darbesi sürecinde efsanevi kitabı “Anayasaya Giriş”te “komünizm propagandası” yaptığı gerekçesiyle tutuklanmıştı.

Uluslararası Af Örgütü’nün Türkiye’den seçilen ilk ve son genel sekreteri olan Soysal, uzun süredir İstanbul’da alzheimer tedavisi görüyordu.

Türkiye’de edebiyatın önde gelen isimlerinden olan ve 40 yaşında hayata veda eden Sevgi Soysal ile evliliğinden iki çocuk (Defne Soysal, Funda Soysal) babası olan Mümtaz Soysal 90 yaşındaydı.

TGC'DEN BAŞSAĞLIĞI MESAJI

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu, eski Dışişleri Bakanı Prof. Dr. Mümtaz Soysal’ın vefatının ardından baş sağlığı mesajı yayınladı.

Mesajda “TGC Sedat Simavi Ödülleri Sosyal Bilimler Seçici Kurul üyelerinden Mümtaz Soysal’ın vefat ettiğini üzüntüyle öğrendik. Cemiyetimize 1994-2013 yılları arasında Sosyal Bilimler Seçici Kurul üyesi olarak hizmet eden Mümtaz Soysal’ın ailesine ve dostlarına başsağlığı diliyoruz” denildi.

Mümtaz Soysal 13 Kasım 2019 Çarşamba günü İstanbul’da Zincirlikuyu Camisi’nde kılınacak öğle namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verilecek.

MÜMTAZ SOYSAL KİMDİR?

1929 yılında Zonguldak'ta doğdu. Galatasaray Lisesi’ni (1949), ardından Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni (SBF) (1953) bitirdi. Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü’nde asistan olarak görevliyken fark dersi sınavlarını vererek Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden de mezun oldu (1954). 1956’da SBF’de asistan olarak çalışmaya başladı; 1958’de siyasal bilimler alanında doktora çalışmasını tamamladı. SBF’de Anayasa Hukuku profesörü olarak uzun yıllar ders verdi.

Temsilciler Meclisi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) temsilcisi (6 Ocak 1961 – 25 Ekim 1961) olarak Anayasa Komisyonu üyeliği yaptı. 1963’te SBF’de doçent, 1969’da profesör olan Soysal, 1971 yılında aynı fakültenin dekanlığına seçildi. 12 Mart Muhtırası’ndan sonra 18 Mart 1971’de dekanlığı esnasında, Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı’nca gözaltına alınıp tutuklandı. 1968’den beri okuttuğu Anayasa’ya Giriş ders kitabında komünizm propagandası yapmakla suçlandı, 6 yıl 8 ay ağır hapis, 2 ay 20 gün Kuşadası’nda emniyet gözetimi altında bulundurulmaya ve kamu haklarından ebediyen mahrumiyete mahkûm edildi. Toplam 14.5 ay Mamak Cezaevi’nde kaldı. Mamak Cezaevi’nde iken yazar Sevgi Soysal ile evlendi (Sevgi Soysal 1976 yılında ölmüştür).

Hukukçuluğunun yanı sıra gazete yazılarıyla da tanınan Soysal Forum, Akis, Yön, Ortam gibi dergilerde, Yeni İstanbul, Cumhuriyet, Ulus, Barış, Milliyet ve Hürriyet gazetelerinde yazarlık yaptı. 

1962 yılında arkadaşlarıyla birlikte Sosyalist Kültür Derneği’ni kurdu. 1969-71’de Akdeniz Sosyal Bilim Araştırma Konseyi Başkanlığı, 1974-78 arasında Uluslararası Af Örgütü ikinci başkanlığı görevlerini yürüttü. 1979’da BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Uluslararası İnsan Hakları Öğretimi Ödülü’nü aldı.

15 Temmuz 1983 günü Paris yakınlarındaki Orly Havaalanı’nın THY bürosu önünde patlayan bir bombanın neden olduğu sekiz kişinin ölümüne ve altmış dolayında kişinin de yaralanmasına yol açan Orly Havalimanı saldırısı’nı gerçekleştirmekten dolayı tutuklanan ASALA mensuplarının yargılandığı davaya Türk mağdurları temsilen müdahil taraf uzman tanık olarak katıldı.

1991 seçimlerinde Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) listesinden Ankara’dan kontenjan adayı oldu ve TBMM’ye seçildi. TBMM’de Çekiç Güç, OHAL, demokratikleşme, Kıbrıs, özelleştirme gibi konularda hükümet politikalarını eleştiren Soysal, özellikle özelleştirme konusundaki yetki yasaları için Anayasa Mahkemesi’ne yaptığı başvurularla koalisyon ortağı DYP’lilerin tepkisini çekti. Bu başvuruları sonucunda Anayasa Mahkemesi tarihinde ilk kez bir yürütmeyi durdurma kararı verdi. Anayasa Profesörü Soysal, SHP’nin hükümet ortaklığı içindeki pasif tutumuna sürekli tepki gösterdi, “vuruşarak çekilme” yaklaşımıyla Türk siyasi literatürürne geçti. Murat Karayalçın döneminde kısa bir süre için dışişleri bakanı olarak görev yaptı. Ancak bir süre sonra bakanlıktan istifa etti.

1995 yılındaki anayasa değişikliği çalışmaları esnasında özellikle DYP’li Coşkun Kırca ile tartışmalarıyla yine gündemde kaldı. Seçim yasasının Anayasa Mahkemesi’ne götürülmesinde başrolü oynadı. Sonrasında CHP’ten koptu, DSP saflarına geçti. 1995 genel seçimleri’nde DSP’den Zonguldak milletvekili seçildi. Daha sonra Bülent Ecevit ve Rahşan Ecevit’le anlaşmazlığa düşerek DSP’den ayrıldı (1998). 2002’de Bağımsız Cumhuriyet Partisi’ni kurdu ve parti genel başkanı oldu.

Kıbrıs’taki toplumlararası görüşmelerde anayasa danışmanlığı görevini üstlenen uzun yıllar Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’a danışmanlık yaptı.

ETİKETLER
#mümtaz soysal #vefat